Oferta banków dla małych firm w Niemczech

Choć w niemieckiej przestrzeni gospodarczej coraz częściej mówi się ostatnio o nadziei, to prawdopodobnie kraj ten czeka jeszcze daleka droga, zanim zaufanie to przeniknie firmy i będą one ponownie skłonne inwestować w działalność rozwojową. Niemiecki Państwowy Bank Rozwoju (Kreditanstalt für Wiederaufbau, KfW), który sam udziela przedsiębiorstwom finansowania rządowego w formie pożyczek, zapytał małe i średnie przedsiębiorstwa o ich doświadczenia z kredytami udzielanymi przez banki komercyjne i kasy oszczędnościowe. 
Wiosną 2025 roku KfW Research stwierdził: „Około jedna trzecia potrzeb finansowych małych i średnich przedsiębiorstw w Niemczech jest co roku pokrywana kredytami z banków i kas oszczędnościowych”.

KfW i Instytut Badań Ekonomicznych Ifo  kwartalnie przeprowadzają ankietę wśród firm (w podziale na duże, małe i średnie przedsiębiorstwa) na temat ich doświadczeń z negocjacjami kredytowymi. Wyniki pokazują, że popyt na kredyty utrzymywał się na niskim poziomie w pierwszym kwartale 2025 roku. To zahamowanie popytu na kredyty jest analogiczne do kryzysów, które rozpoczęły się w obecnej dekadzie. Podczas gdy w 2020 roku ponad 30% średnich przedsiębiorstw prowadziło negocjacje kredytowe – a wśród dużych firm odsetek ten wynosił nawet około 40% – wśród MŚP odsetek ten wynosi obecnie mniej niż 20%. Należy również zauważyć, że oprocentowanie kredytów długoterminowych (powyżej pięciu lat) ostatnio ponownie wzrosło.

Z czego wynika niski wolumen nowych kredytów?

W tym kontekście nasuwa się oczywiste pytanie, czy firmy są mniej zmotywowane do negocjowania kredytów ze względu na sytuację gospodarczą, na przykład z powodu braku możliwości sfinansowania inwestycji, czy też dostawcy, czyli instytucje finansowe, zaostrzyli swoje wymagania wobec kredytobiorców. W całej Europie prowadzone są regularne badania ankietowe, aby określić, w jakim stopniu negocjacje stały się bardziej rygorystyczne. Celem jest zbadanie, jak firmy postrzegają dostęp do finansowania, omawiając swoje negocjacje z bankami. Wyniki wskazują, że 33,8% małych i średnich przedsiębiorstw odpowiedziało, że doświadcza ograniczeń kredytowych. Przy wzroście o 1,8 punktu procentowego w porównaniu z końcem 2024 roku, jest to rekordowy wynik od czasu rozpoczęcia badania w 2017 roku. Wśród dużych firm odpowiedzi dotyczące postrzegania ograniczeń są bardziej powściągliwe. 23,6% firm deklaruje tutaj bardziej ostrożne podejście banków. Należy jednak zauważyć, że duże firmy mają łatwiejszy dostęp do alternatywnych źródeł finansowania. Duży odsetek MŚP, które mogą nie być w stanie uzyskać finansowania zewnętrznego, może również wynikać z faktu, że wiele mniejszych firm, w szczególności tych z sektora MŚP, poniosło straty kredytowe w czasie kryzysu. „Firmy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej coraz częściej ubiegały się o kredyty i były odrzucane przez banki ze względu na słabą wiarygodność kredytową” – wynika z danych KfW.

Czy popyt na kredyty wzrośnie?

W badaniu MŚP, przeprowadzonym przez Creditreform Economic Research, zapytano również o dostęp do kredytów bankowych. Jednak w przeciwieństwie do KfW, badanie przeprowadzono nieco później i dlatego wyniki mogły być bardziej optymistyczne niż na początku roku. W rezultacie popyt na kredyty ponownie wzrósł. 23,2% MŚP złożyło wniosek o kredyt – co stanowi znaczną poprawę w porównaniu z 18,6% w roku poprzednim. Jednak chęć sfinansowania inwestycji była mniej ważna niż potrzeba przezwyciężenia potencjalnie dotkliwej sytuacji kryzysowej w zakresie finansowania przedsiębiorstw. Podczas gdy 54,6% respondentów zgłosiło potrzebę kredytu na sfinansowanie inwestycji, co stanowi znaczny spadek w porównaniu z 57,1% w roku poprzednim, wszystkie inne parametry odnotowały wzrost. 

Odsetek przedsiębiorstw wymagających finansowania bankowego w celu zrekompensowania niedoboru płynności prawie podwoił się z 5,6% do 11,0% w ciągu roku. Wzrosło jednak również zapotrzebowanie na kredyt na finansowanie kosztów bieżących – z 7,8% do 8,5%, a na zakup sprzętu operacyjnego – z 16,5% do 17,0%. 

Bardziej restrykcyjne warunki udzielania pożyczek przekładają się na wyższe stopy procentowe, wymóg dodatkowego zabezpieczenia i bardziej biurokratyczną politykę kredytową. Ostatecznie pozostaje pytanie, czy pożyczka zostanie ostatecznie udzielona. 91,8% MŚP objętych badaniem Creditreform stwierdziło, że ostatecznie otrzymało wnioskowane środki. Najwięcej problemów napotkał sektor detaliczny, gdzie prawie 10% wniosków zostało odrzuconych, a nawet w branży budowlanej jedynie 3,6% zgłosiło odmowę udzielenia pożyczki.